Οι άνθρωποι που επιλέγουν την Διαμεσολάβηση για την επίλυση των διαφορών τους, ή απλώς συμμετέχουν σε Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία Διαμεσολάβησης (ΥΑΣ), στις περιπτώσεις που αυτή επιβάλλεται από το Νόμο, έχουν την ίδια αίσθηση, όταν δηλώνουν ή καταγράφουν τις εντυπώσεις τους: «Επιτέλους, μπορέσαμε να μιλήσουμε, να πούμε αυτό που μας πονάει και αυτό που σκεπτόμαστε, ακουστήκαμε και ακούσαμε, επικοινωνήσαμε».
Τα έντυπα αξιολόγησης της εταιρείας μας, στο τέλος της διαδικασίας, γεμίζουν από φράσεις όπως: «Πολύ βοηθητική η διαμεσολάβηση για την επικοινωνία μεταξύ των μερών», «Διευκολύνει την αμεσότητα της επικοινωνίας και συμβάλλει στην ουσιαστική διευθέτηση της διαφοράς», «Βοήθησε σε σημεία που είχαμε αδιέξοδο στην επικοινωνία», «Μπορέσαμε να μιλήσουμε με ηρεμία».
Η Διαμεσολάβηση είναι πάνω απ’ όλα, μία διαδικασία που δίνει την ευκαιρία στoυς ανθρώπους που βρίσκονται σε σύγκρουση, να επικοινωνήσουν και να συζητήσουν μεταξύ τους, με την βοήθεια του ουδέτερου τρίτου, του διαμεσολαβητή. Να ακούσουν ο ένας τον άλλον, να εκφραστούν ελεύθερα, χωρίς να φοβούνται ότι όσα θα πουν θα μεταφερθούν σε τρίτους ή θα χρησιμοποιηθούν σε τυχόν μελλοντική δίκη. Να κατανοήσουν τις απόψεις, τις πραγματικές ανάγκες και επιδιώξεις του άλλου, αλλά και τα συναισθήματά του, ακόμα και να λύσουν παρεξηγήσεις που πολλές φορές κρύβονται κάτω από τις όποιες διαφωνίες.
Είναι γεγονός ότι, ακόμα και στο περιορισμένο χρονικό πλαίσιο της ΥΑΣ, η οποία έχει καταρχήν – αλλά όχι μόνο – ενημερωτικό χαρακτήρα, δίνεται η παραπάνω ευκαιρία. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, μετά το τέλος της ΥΑΣ, σε πολλές περιπτώσεις, τα μέρη της διαφοράς επιλέγουν την διαμεσολάβηση αντί για το δικαστήριο. Γιατί συνειδητοποιούν ότι η σύγκρουσή τους μπορεί να λυθεί σε περιβάλλον ισότιμου διαλόγου, ήπιου κλίματος, αποδοχής όλων των πλευρών και ενεργούς συμμετοχής των ίδιων των μερών στην επίλυση του προβλήματός τους.
Η Διαμεσολάβηση είναι διαδικασία φιλική προς τον άνθρωπο, ζωντανή και όχι «ξύλινη»!
Αυτή είναι η ουσία της Διαμεσολάβησης, εν πολλοίς και της ΥΑΣ, η οποία δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ή υποβαθμίζεται από το τυπικό μέρος της διαδικασίας που προβλέπεται στο νόμο (αίτημα, πρόσκληση, προθεσμίες, πρακτικό), κάτι που δυστυχώς συμβαίνει, λόγω της υπερβολικής σημασίας που δίδεται, ενίοτε και με «φόβο» μήπως γίνει λάθος, στα ζητήματα αυτά. Χρειάζεται εξισορρόπηση της ουσίας με τον τύπο, για την επίτευξη θετικού αποτελέσματος της διαδικασίας, που είναι και το ζητούμενο.
Η Διαμεσολάβηση είναι διαδικασία με κανόνες, αλλά και ευελιξία. Αυτή η τελευταία, μαζί με την εμπιστευτικότητα και τον έλεγχο του περιεχομένου της συμφωνίας από τα ίδια τα μέρη της διαφοράς, αποτελούν την ειδοποιό διαφορά της Διαμεσολάβησης από άλλες διαδικασίες εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών και φυσικά από την δικαστική διαδικασία.
